KPMG'nin hazırladığı Perakende Sektörel Bakış 2019 raporu, Türkiye'de 2018 sonu itibariyle 1 trilyon TL'lik büyüklüğe ulaştığı tahmin edilen perakende sektörünün, tüm dünyada olduğu gibi hız kestiğini gösteriyor. Rapora göre her geçen gün daha da büyüyen e-ticaretin yarattığı tehdide karşın Türkiye’de perakende sektörü hareketlenecek. İstanbul Havalimanı'nın yaratacağı potansiyel, perakende sektörünü canlandıracak.

Türkiye'deki perakende sektöründe son dönemde yaşanan gelişmelere ışık tutan rapora göre 2019'da fiyat tartışmaları, döviz kurları ve faizlerin seyri, büyüme görünümü ve işgücü piyasasının ne ölçüde değişeceği sektör açısından kritik olacak.

Büyüyen tehdit e-ticaret

Raporda, son yıllarda internetin yaygınlaşmasıyla birlikte e-ticaretin organize konvansiyonel piyasalar için ciddi bir alternatif haline geldiği vurgulanıyor. KPMG Türkiye'den Perakende ve Tüketici Ürünleri Sektör Lideri Emrah Akın, "Yaygınlaşan e-ticaret, pek çok otorite tarafından perakende sektörü için büyüyen bir tehdit olarak görülüyor. Dünya nüfusundaki artış, perakende sektörünün toplam iş hacminin büyümesini desteklese de, hem geleneksel perakendeciler hem de organize perakende sektörü, e-ticaretteki büyüyen rakamlar karşısında zor bir dönem geçiriyor" diye konuştu.

2018 itibariyle 25 trilyon dolar büyüklüğe ulaştığı tahmin edilen küresel perakende sektörünün, genel olarak küresel GSYH büyüme hızının altında kaldığı hesaplanıyor. 2009 krizi sonrasında dünya ekonomisinin ortalama yüzde 3.8 büyüdüğü, buna karşın perakende sektöründeki büyümenin yüzde 3 seviyesinde kaldığı vurgulanıyor.

Küresel e-ticaret satışlarının ise, 2021'e kadar yıllık ortalama yüzde 16'lık artışla 4.5 trilyon dolara çıkacağı öngörülüyor. Türkiye'de ise 2017 sonu itibariyle yüzde 37'lik büyümeyle 42.2 milyar TL'ye ulaşan e-ticaret satışlarının 2018'de 50 milyar TL'ye çıktığı tahmin ediliyor.

Erkekler internetten alışverişi sevdi

Araştırma, Türk halkının internet üzerinden alışveriş yapma oranının da yükseldiğini ortaya koydu. 2018 itibariyle internet üzerinden alışveriş yapanların oranı bir önceki yıla göre 4.4 puan artarak yüzde 29.3 oranına yükseldi.

İnternetten alışveriş yapma oranı kadınlarda yüzde 25 olurken, erkeklerde yüzde 33.6'ya ulaştı.

İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde ilk sırayı yüzde 65.2'lik oranla giyim ve spor malzemesi aldı. Bunu yüzde 31.9'la seyahat bileti, araç kiralama gibi hizmetler, yüzde 26.8 ile de ev eşyası (mobilya, oyuncak, beyaz eşya vb.) takip etti.

Yabancı yatırımlar sürüyor

Makroekonomik koşullara rağmen yabancı yatırımcıların perakende sektörüne ilgisi sürüyor. 2017'de 1 milyar doların üzerinde doğrudan yabancı yatırım çeken sektör, 2018'in ilk 11 ayında, risk iştahındaki kırılganlıklara rağmen 753 milyon dolar seviyesinde yabancı yatırım aldı.

AVM'lerin cirosu artıyor

Geleneksel perakendeden organize perakendeye geçiş, mevcut ekonomik koşullara rağmen sürüyor. Bu ortamda 2018 sonunda 463'e çıkan AVM sayısının 2019'da sadece 2 artışla 465'e çıkacağı öngörülüyor. Buna karşın 2018'de 137.5 milyar TL'ye çıkan sektör cirosunun bu yıl yüzde 9.4 büyümeyle 150.4 milyar TL'ye yükselmesi bekleniyor.

Çinli ve İranlı turistler

Dünyada e-ticaretten sonra en fazla büyüyen perakende alanı olan havaalanı perakendesinde, yeni açılan İstanbul Havalimanı büyük önem taşıyor. Yeni havalimanının sunduğu dev alışveriş arzının, 2019'da perakende sektörüne olumlu yansıyacağı öngörülüyor. Özellikle Çin ve İran'dan gelen turistlerin yüksek alım gücünün yanı sıra Ortadoğu temelli artan talebin da bu yıl perakendeci sektörü için itici güç olacağı tahmin ediliyor.

Öte yandan turizm sektöründeki toparlanmanın devam etmesiyle perakende başta olmak üzere diğer sektörlere yönelik talebin de artacağı öngörülüyor.

Raporda göze çarpan diğer satırbaşları şöyle:

• Hane halkı sayısının artmaya devam etmesi, perakendeye dönük toplam talebi desteklese de, hane halkının gıda, alkolsüz içecek, giyim ve ayakkabı harcamalarının toplam harcama sepetindeki payı geriledi.
• Ekonomik aktivitedeki zayıflama hane halkının alım gücünü, dolayısıyla da perakende sektörünün görünümünü olumsuz etkiliyor, zira kredi kartlarına taksit sınırlaması, taşıt kredisinde vade ve miktar sınırlaması gibi tedbirler sonrasında hane halkı daha az borçlanmaya başladı.
• 2017 yılında ortalama yüzde 5.7 artan perakende sektöründe satışlar, 2018 Ekim ve Kasım aylarında, gıda ve otomotiv hariç reel olarak sırasıyla yüzde 11.1 ve yüzde 10 oranında daraldı.
• Döviz kurları ve faizlerdeki dalgalanmalar perakende sektöründe talebi zayıflattı, ancak enflasyondaki yükselişle birlikte cirolar güçlü şekilde arttı. Satış hacmindeki performanslarıyla uyumlu şekilde posta ve internet yoluyla yapılan satışlarda ciro yüzde 80'i aşarak yüksek bir hızda artmaya devam etti.